Inleiding:
Het betreft een bedrijfsarts van 49 jaar die als zelfstandige werkzaam is en ingehuurd wordt door diverse Arbodiensten en werkgevers.
Hoe word je Bedrijfsarts?
‘Voordat je bedrijfsgeneeskundige bent heb je eerst de opleiding tot basisarts gevolgd, deze bestaat uit 4 jaar theorie met daarna 2 jaar praktijk (co-schappen). Bedrijfsgeneeskunde is een specialisatie van 4 jaar na je basisartsexamen. Arbeid en Gezondheid heet dit specialisme. We praten vaak over ARBO-arts, bedrijfsarts en soms zelfs nog GAK-arts. Bedrijfsarts is een beschermde titel, de andere 2 niet en GAK-arts bestaat niet meer dit is inmiddels vervangen door Verzekeringsgeneeskundigen van het UWV. Dit is een apart specialisme. Vroeger was deze opleiding samen, maar inmiddels is het UWV geprivatiseerd en daardoor meer gescheiden. Bedrijfsgeneeskundige is voor zieke werknemers en zij dienen vanuit dat standpunt opnieuw gere-integreerd te worden. De werkgever betaalt alles. Als bedrijfsarts doe je per spreekuur ook een beoordeling ‘Waartoe is iemand in staat’. Een bedrijfsarts heeft in principe 2 jaar de tijd om mensen weer terug aan het werk te krijgen en mag ook adviseren/behandelen.’
Bindweefselaandoeningen:
Welke ken je?
‘Ik moet even diep graven in mijn kennis, maar uiteraard het Ehlers Danlos Syndroom, Sjogren, Sclerodermie, SLE en Reiter.’
Opmerking EDS-Fonds:
Andere bindweefselaandoeningen zijn eigenlijk in 2 groepen te verdelen waaronder een groep die valt onder auto-immuunziekten en wel SLE, Sclerodermie, Sjogren, Polyarteritis nodosa, Dermatomyositis en daarnaast de niet gerelateerde auto-immuunziekten zoals Stickler, Marfan, Osteogenis Imperfecta, Biels, Loeys Dietz en Pseudoxanthoma Elasticum, Ehlers Danlos Syndroom en Tenascin X.
Met welke heb je ervaring?
‘Ik heb ervaring met het Ehlers Danlos Syndroom, SLE en Sjogren als bedrijfsarts.’
Hoe werkt dit nu in de praktijk wanneer er iemand op je spreekuur komt?
‘Voorbereiding is meestal niet te doen, omdat je de eerste keer een open gesprek hebt, waarbij je informatie gaat verzamelen. Wat nog veel belangrijker is dan alleen een diagnose, is wat het effect is op je leven. Wij kijken dan naar meso, macro en micro niveau. We kijken eerst van buitenaf, het macro niveau is al aangetast want iemand kan niet werken en dan kijken we naar sociaal leven, huishouden, hobby’s, ben je nog in staat om leuke dingen te doen. Moet je geholpen worden, hoe is de gezinssamenstelling en wat is de rol van de zieke werknemer daarin. Hoe is de verzorging, kan hij/zij zich nog zelf wassen een aankleden, zijn/haar eigen eten klaarmaken, kan hij/zij zelf nog boodschappen doen. Hoe zelfstandig is de zieke werknemer nog. Daarna kan je een afweging gaan maken, hoe staat iemand erin, hoe gaat de zieke werknemer ermee om. De ene persoon kan nu eenmaal beter omgaan met verlies/beperking dan de andere persoon. De bedrijfsarts kan hier gelijk een positieve wending aan geven door te kijken waar nog de eigen regie een rol kan spelen, wat kan de zieke werknemer zelf nog doen en op wat voor manier kun je ‘energielekkages’ dichten. Sommigen worden erg moe alleen al van de frustraties of blijven maar vechten. Een bedrijfsarts kan hierin sturen, mocht het te zwaar zijn dan kan hij verwijzen naar een psycholoog of informatie bij anderen vragen. Maar het allerbelangrijkste is toch wat die persoon doet, hoe ziet zijn/haar leven eruit en wat voor manieren kunnen we vinden om de zieke werknemer hierin te ondersteunen. Iemand moet ondanks zijn beperkingen toch tot een zinvolle invulling van zijn/haar leven kunnen komen. Dat betekent dat je best wel iets mag mankeren, we kunnen niet perfect zijn, maar balans creëren is belangrijk.
Bij onzichtbare aandoeningen is het extra moeilijk lijkt het wel, maar dit kan komen door vooringenomen gedachten van een bedrijfsarts. Een bedrijfsarts moet ervan uitgaan dat iedereen graag wil werken en niet ziek wil zijn.
Zieke mensen krijgen al zoveel negatieve aandacht. Vanaf het moment dat zij zich ziek melden krijgen ze allemaal negatieve aandacht, daar zit niemand toch op te wachten? Ze hebben juist positieve aandacht nodig en wanneer je die niet kunt geven dan liever geen aandacht.
Als bedrijfsarts moet je echt kunnen denken op de lange termijn, uiteraard zit een zieke werknemer tussen zijn werkgever en de bedrijfsarts in. De werkgever wil dat je zsm weer aan de slag gaat, maar de bedrijfsarts moet er altijd voor waken dat je toekomstgericht bezig bent en pas dan weer aan het werk gaat wanneer je ook kunt verwachten dat dit kan anders valt de werknemer weer terug.
Als bedrijfsarts heb je ook een stuk verantwoording om de werknemer bewust te maken van wat er aan de hand is. Dit kan 2 kanten op, de werknemer die te snel aan de slag wil, duidelijk inzicht geeft in de situatie en de werknemer die verkeerde beslissingen neemt waardoor terugkeer gestagneerd wordt moet soms toch iets meer dwingende adviezen krijgen. Bewustwording is belangrijk. Wat is het beste voor je welzijn maar wel voor de lange termijn.
“Ik denk in niemands belang, behalve in mijn eigen geweten”
Natuurlijk heb ik een oordeel, maar het moet wel redelijk zijn. Wanneer men niet redelijk is dan helpt alleen autoriteit. Dan is er geen keus, maar dat heb je liever niet.’
Hoe word je op de hoogte gehouden en bijgeschoold?
‘Vanuit het KNMG bestaat de NVAB (dat is de beroepsvereniging voor bedrijfsartsen) waarbij richtlijnen beschreven staan. Er bestaat wel een richtlijn voor spier- en botziekten, maar nog geen voor bindweefselaandoeningen, dat zou moeten veranderen. Deze beroepsvereniging eist herregistratie en hierbij moeten we aantoonbaar maken dat we onszelf op de hoogte houden middels bij- en nascholing waarbij accreditatiepunten gehaald kunnen worden. Dit is de registratie tot het specialistenregister. Elke 5 jaar moet je een aantal punten hebben verzameld wil je voor herregistratie in aanmerking kunnen komen. Het moet wel beroeps- en werk gerelateerd zijn.’
Het Ehlers Danlos Syndroom
Wat is je voorkennis?
‘Tijdens mijn opleiding in 90 of 92 is EDS en Marfan besproken en wat me bijgebleven is zijn de leuke plaatjes, fascinatie van bijvoorbeeld acromegalie en dat het genetisch is. EDS is blijven hangen met name door die plaatjes.’
Hoeveel tijd wordt er aan EDS besteed tijdens je opleiding?
‘Wat zal het zijn? 2 Uur denk ik tijdens je basisopleiding. Je moet zo breed mogelijk opgeleid worden in de basis. Het is weinig, maar in het kader van de gehele opleiding waarbij je zo breed mogelijk opgeleid moet worden is het te begrijpen.’
Wat zou je meer hebben willen weten over het EDS?
‘Ik hoefde op zich niet meer te weten, omdat het weinig voorkomt. Wat je vooral moet weten is waar je terecht kunt wanneer je ermee in aanraking komt en waar je informatie kunt halen. Ik wist ook dat het heel complex was.’
Waar loop je tegen aan als bedrijfsarts bij EDS?
‘Waar je tegenaan kunt lopen is onwetendheid bij UWV waardoor je meer je best moet doen met argumenteren waarom iemand in de ziektewet zit en zijn werk niet kan doen en wanneer je stevig in je schoenen staat als bedrijfsarts dan loop je niet gauw ergens tegenaan.’
Opmerking van EDS-Fonds:
Het is al heel belangrijk wanneer een bedrijfsarts bereid is om te luisteren en eerlijk aangeeft dat hij niet alles weet van EDS, maar ook meer kijkt naar belastbaarheid en begrip toont.
Welke woorden komen in je op bij EDS?
‘Vermoeidheid, pijn, gedoe met je gewrichten zoals ledematen die uit de kom schieten en in de kom schieten. Instabiel zijn, alles zakt steeds in elkaar.’
Ingestuurde vragen van lotgenoten:
Hoe toets je of iemand met EDS belastbaar is?
‘Goed uitvragen hoe iemand zijn/haar dag eruit ziet. Hoe functioneert iemand in het dagelijks leven. Kijken wat kan en wat niet kan, checken of dat plausibel is maar ook of het consistent is. Je moet ook goed opletten of iemand niet een zwaardere beleving heeft van wat hij/zij werkelijk kan.’
Wanneer een bedrijfsarts aangeeft geen kennis te hebben van EDS, mag/kan hij dan toch een oordeel vellen over de mogelijkheden op de arbeidsmarkt?
‘Het gaat mij niet zo zeer om de diagnose, maar om de realiteit. Hoe ziet het dagelijks leven eruit?’
Wat kun je verwachten van een bedrijfsarts voor wat betreft de kennis over EDS?
‘Eigenlijk niet veel. Het komt niet veel voor en wanneer je verwacht van een bedrijfsarts dat hij er veel van weet, dan is dat niet realistisch. Je vraagt aan een bedrijfsarts om open te staan en meedenkt en niet dat hij/zij je veroordeelt.’
Opmerking EDS-Fonds:
Vaak gaat het jaren best wel goed, tot er triggers in je leven voorbij komen, zoals menstruatie, zwanger worden, bevallen, ongeval, etc. Elke trigger kan weer een stapje terug zijn.
In hoeverre heb je zelf (als zieke) iets te zeggen over het op- of afbouwen van je werkzaamheden?
‘Eigenlijk heb je er alles over te zeggen, jij bepaalt het. Natuurlijk heeft alles gevolgen. Soms is jouw eigen inzicht of eigen idee over wat echt goed voor je zou zijn niet altijd goed voor je. Als voorbeeld kun je depressieve mensen nemen, die hebben soms de neiging om thuis de gordijnen dicht te doen en een deken over hun hoofd te trekken onder het motto Ik hoef niemand te zien. En we weten allemaal dat het niet goed voor je is, maar de behoefte is er wel. Als ik hierin mee ga dan duw ik je verder in die neergaande spiraal. Ik geef dan aan dat ik begrijp dat de behoefte er is, maar ik kan je dat advies niet geven. Dus je gaat een klein beetje een hekel aan me krijgen, maar mijn advies zal toch anders zijn dan je behoefte. Het gaat om vertrouwen en je moet als bedrijfsarts investeren in de relatie. Maar het kan ook tegengesteld zijn dat ik mensen moet afremmen.’
Wat kun je doen indien je het niet eens bent met de verslaglegging?
‘Een bedrijfsarts moet duidelijk aangeven wat hij in zijn verslag gaat zetten en direct meegeven evt. 1 of 2 dagen later maar dan moet je aangeven wat je in het verslag gaat zetten. Het kan alsnog gebeuren dat je het er niet mee eens bent en dan moet je dit met de bedrijfsarts bespreken en aangeven waarom je het er niet mee eens bent, daarna kun je met personeelszaken of je leidinggevende bespreken. Wanneer je dan nog niet gehoord wordt en het verslag wordt niet gewijzigd, dan kun je een second opinion bij een bedrijfsarts van een andere Arbodienst aanvragen. Deze geeft het advies aan de eerste bedrijfsarts en die bepaalt dan of hij er wat mee doet. Ben je het er dan nog niet mee eens dan kun je een deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV en aangeven dat je het niet eens bent met de belastbaarheid.’
Stelling:
De bedrijfsarts heeft als voorstel dat je kunt starten met 2×2 uur werken, maar de werkgever geeft aan alleen werk te hebben voor 3×3 uur. Hoe los je dit op?
‘Dat is jammer voor de werkgever, ik geef advies met een bedoeling en sommigen moeten rustig kunnen opbouwen. De werkgever moet een oplossing zoeken of wachten tot hij volledig belastbaar is of andere werkzaamheden verzinnen. Wanneer iemand start met halve dagen dan wordt er nog wel eens gezegd Oh je werkt maar halve dagen dat is 50%, terwijl ze op dat moment misschien wel voor 100% inzet hebben van wat ze op dat moment kunnen.’
Reken je dan ook reistijd mee?
‘Daar moet wel naar gekeken worden. Want reistijd is gebruikte energie.’
Heb jij nog vragen?
‘Nee’.
Volgende interview staat gepland op 30 november a.s. met een Verzekeringsgeneeskundige.
EDS-Foundation Netherlands 